Het eeuwenoude epos van de Ramayana is wereldberoemd. Miljoenen mensen over de hele wereld halen steun uit het verhaal van Sri Rama en Sita. Waardoor komt dit?
De Ramayana tv-serie van Ramanand Sagar
Hoewel ik in grote lijnen bekend was met het verhaal en in mijn jeugd het kinderboek gelezen heb, voelde ik de laatste tijd een sterke behoefte om beter te begrijpen waarom de Ramayana zo belangrijk is. Na wat rondvragen in mijn omgeving, was mijn interesse nog verder gewekt. Ik besloot door te zoeken en vond de Ramayana tv-serie van Ramanand Sagar.
Wat een geluk, want blijkbaar is dat een van de beste tv-serie vertellingen van de Ramayana die ooit is gemaakt! Ik ben de serie nu al een tijdje aan het volgen (het zijn 78 afleveringen van een half uur), maar het is het absoluut de moeite waard! Mijn vraag waarom de Ramayan voor zoveel mensen wereldwijd zo belangrijk is werd al gauw beantwoord. En in het bijzonder waarom iedereen zo houdt van Shree Ram, Mata Sita en Shree Hanumanji.
Het leent het zich er niet voor om te bingewatchen, want elke aflevering heeft ontzettend veel diepgang. Naar mijn ervaring moet de content echt even bezinken, zodat je de lessen tot je kan nemen en kan verwerken.
Ik raad iedereen aan de serie te kijken, want er zit zoveel moois in. Uiteenlopende thema’s komen aan bod, van relaties, liefde, trouw, oprechtheid, manieren van leven, communicatie, ego, manipulatie, conflicten tot familie vetes, alle aspecten van het leven worden belicht. Spiritualiteit, dharma en devotie lopen als een rode draad door het hele verhaal.
In deze blog post deel ik een aantal lessen die ik eruit heb gehaald, oftewel persoonlijke inzichten. Omdat het verhaal zoveel lagen en diepgang bevat, denk ik dat je er uit haalt wat op dat moment relevant is voor jou. Hier dus een aantal lessen die de laatste tijd voor mij erg relevant waren. Dit is slechts een beknopte selectie van m’n persoonlijke highlights, dus wie weet komt er nog een vervolg artikel! Voor ik jullie hierin meeneem, volgt eerst een korte samenvatting van het verhaal.
Het tijdloze verhaal van de Ramayana
De Ramayana is niet zomaar een verhaal, het zit vol tijdloze levenslessen en wijsheden. Hoewel het eeuwenoud is zijn de lessen nog steeds relevant. Het gaat over het vervullen van je levensplicht en de overwinning van het goede. Het verhaal heeft veel lagen en de conflicten die worden beschreven symboliseren ook een innerlijke strijd die ieder mens voert. Het wordt generatie op generatie doorgegeven en is in verschillende talen en culturen doorverteld, af en toe met een eigen twist. De bekende tv-serie van Ramanand Sagar heeft een aantal van de belangrijskte versies van het verhaal samengevoegd.
De Ramayana vertelt het verhaal van Rama, een menselijke incarnatie van de Hindoegoed Vishnu. Het leven van Rama is vol beproevingen en uitdagingen. Zijn karakter, integriteit en commitment om zijn plicht te vervullen worden voortdurend op de proef gesteld. Hoewel hij een soort ‘goddelijke incarnatie’ is, is zijn leven heel menselijk. De uitdagingen die hij krijgt voorgeschoteld zijn universeel en erg herkenbaar. Door de manier waarop hij omgaat met de beproevingen, schetst hij een voorbeeld voor de mens.
Een aantal van de belangrijke personen
- Rama: de kroonprins van ayodhya (prince of virtue): Hij is de held van het verhaal en belichaamt gerechtigheid en integriteit. Hij is de kroonprins en oudste van vier broers van de koning van Ayodhya. Zijn vader, koning Dasharath is heerser van de Raghu clan. Hij is een avatar (reïncarnatie) van Vishnu.
- Sita: de echtgenote van Rama, Prinses van Janaki en personificatie van kracht en trouw (shakti). Ook zij krijgt veel uitdagingen voorgeschoteld, in het bijzonder wanneer zij wordt ontvoert door de demonenkoning Ravana. Hij neemt haar mee naar Sri Lanka en wil dat Sita zijn koningin wordt.
- Lakshman: de trouwe en krachtige broer van Rama, hij is een reïncarnatie van Seshnag. Hij gaat met Rama en Sita mee het bos in en doet alles om hen te dienen en bij te staan.
- Hanuman: devoot en dienaar van Rama. Hij wordt beschouwd als de legendarische apengod en is een reïncarnatie van Shiva. Hij is bovendien het toonbeeld van devotie omdat hij alles overheeft voor Rama en Sita.
Hanuman Ramayana
- Ravana: de tienhoofdige demonenkoning van Lanka en antagonist. Hij symboliseert het ego. Met zijn gedrag laat hij zien wat er gebeurt als je je laat leiden door lust, verlangen, trots en arrogantie. Dit wordt dan ook zijn ondergang.
De opbouw van de Ramayana
De Ramayana bestaat uit 24.000 verses, die opgedeeld zijn in zeven boeken (kandas). Elk boek behandelt andere thema’s en onderdelen uit het verhaal. Deze kandas zijn:
- Bala Kanda
- Ayodhya Kanda
- Aranya Kanda
- Kishkinda Kanda
- Sundara Kanda
- Yudda Kanda
- Uttara Kanda
Waar gaat de Ramayana over?
De Ramayana vertelt het verhaal van prins Rama. Hoewel hij zeer geliefd is, wordt hij voor 14-jaar naar het bos verbannen. Rama’s vrouw (Sita) en zijn jongere broer Lakshman gaan met hem mee in ballingschap omdat zij niet zonder hem kunnen. De aanstichter hiervan is koningin Kaikeyi. Zij is de moeder van zijn jongere broer. Kaikeyi wordt weer gemanipuleerd door Manthara en wil dat haar zoon Bharata de troon krijgt in plaats van Rama.
Door een list krijgt zij Dasharath zover om Rama voor 14-jaar te verbannen en de troon aan Bharata te geven. Als koning van de Raghu clan is hij een man van eer en van zijn woord. Hoewel hij zijn belofte uit eer nakomt, wordt hij verscheurd van verdriet. Hij komt zijn belofte aan zijn vrouw na.
Rama, Sita en Lakshman gaan verder op hun pad en maken veel mee tijdens hun ballingschap. Dit is allemaal onderdeel van hun karma.Zo heeft Rama bijvoorbeeld de taak om de yogi’s en wijzen die in het bos verblijven, te beschermen tegen demonen.
Waarom houdt iedereen van Rama?
Wat direct opvalt, is dat iedereen gek is op Rama. Ook wordt snel duidelijk waarom, dit komt hoe hij in het leven staat en door hoe hij met mensen omgaat. Hij is altijd liefdevol, eerlijk en oprecht. Hij heeft een zuivere intentie en behandelt iedereen die hij tegenkomt met liefde en respect. Zelfs tegen koningin Kaikeyi blijft hij altijd liefdevol en positief. Ookal gebruikt zij haar wens gebruikt om de troon van hem af te pakken en hem voor 14-jaar naar het bos te verbannen. Omdat hij begrijpt dat het een groter doel dient, dus hij neemt het niet persoonlijk.Hij spreekt nooit een kwaad woord over haar, is vergevingsgezind en blijft dichtbij zichzelf ongeacht de situatie.
Het gedrag van Rama leert ons onder andere over liefde, compassie, vergevingsgezindheid en emotionele stabiliteit. We hebben geen controle over hoe anderen ons behandelen, maar wel over onze reacties. Toch laat Rama ook niet over zich heen lopen en beschermt hij zijn geliefden.
Shree Rama belichaamt de dharma filosofie
In de spirituele Hindoe-geschriften wordt dharma beschreven. Dit is een complex begrip om kort uit te leggen. Het wordt omschreven als de universele wetten waar alle wezens aan onderhevig zijn. Naleving van je dharma is een van de levensdoelen volgens de Veda’s (heilige geschriften uit India). Dharma impliceert dat er voor ieder individu een bepaalde manier is om optimaal door het leven te gaan. Er is een bepaald pad is dat je kunt volgen om ‘optimaal je leven te leiden’, door de juiste keuzes te maken in lijn met wat voor jou en voor je medemens goed is en door je ‘plicht’ te vervullen.
Het is niet altijd voor de hand liggend wat dit precies is, maar het verhaal van de Ramayana laat ons zien hoe je volgens je dharma kunt leven. Wanneer mensen in mindere mate hun dharma volgen, leidt dit tot conflict en chaos. Dat is de tijd waar wij nu in leven en wordt daarom ook Kali Yuga genoemd (het duistere tijdperk). Kali yuga wordt gekenmerkt door conflicten, onrust en polarisatie. Sri Rama wordt gezien als de belichaming van dharma om mensen het juiste pad te wijzen.
Volgens het Hindoeimse hebben alle wezens hun eigen dharma, voor de zon is het om te schijnen en de wereld te verlichten en verwarmen, de bijen brengen honing en spelen hun rol in de ecologische keten en zo heeft elk wezen een eigen dharma. Helemaal volgens dharma leven op “de juiste manier” leidt tot zelfrealisatie en verlichting volgens het Hindoeisme.
Dharma loopt als een rode draad door de Ramayana. Rama is de belichamling van dharma. Zelfs wanneer hem allerlei verleidingen worden aangeboden of bij uitdagingen blijft hij op het juiste pad. Hij probeert altijd juist te handelen volgens zijn dharma. Dit leert ons om morele waarden na te leven ongeacht externe invloeden. Soms kiezen we ervoor om te handelen tegen beter weten in, hierdoor zullen wij ook de consequenties van onze acties (karma) moeten dragen (dharma en karma gaan hand in hand).
Een aantal lessen die ik heb geleerd van het verhaal van de Ramayana
Dit zijn slechts een paar lessen, er zijn er natuurlijk veel meer 🙂
1. Leven volgens dharma
Leven volgens dharma houdt volgens mij in grote lijnen in dat je altijd de waarheid spreekt en eerlijk en liefdevol in het leven staat. Hoewel dit niet altijd even makkelijk is, zal dit op de lange termijn zeker z’n vruchten afwerpen.
2. Pas op met te snelle conclusies trekken
Denk eerst goed na voor je te snel conclusies trekt en daarnaar handelt, vooral als hier negatieve emoties als woede bij gepaard gaan. Als je iets eenmaal hebt gezegd of gedaan, kun je het namelijk niet meer terugnemen. Dit is een terugkerend thema. Bijvoorbeeld bij twijfel van Rama’s jongere broer Lakhsman aan zijn andere broer Bharat’s motieven. Bharat’s intenties worden een aantal keer in twijfel getrokken, zowel door Lakhsman als door een vriend van Rama. Gelukkig wordt er steeds niet naar gehandeld, maar worden de twijfels eerst geverifieerd. Soms vullen we voor de ander in wat diens intentie is, terwijl we het niet zeker weten. Als we hier vervolgens naar handelen kan het meer kapot maken dan ons lief is, waardoor we achteraf spijt hebben. Daarom is het goed om eerst te checken of onze gedachten en conclusies kloppen voordat we uit emotie handelen.
3. Over vasthouden aan woede versus leren loslaten
Terwijl het drietal in het bos rondreist, komen ze langs allerlei wijze yogi’s. Een van de yogi’s vertelt ze een mooie analogie: Wat in steen wordt geschreven/gegraveerd, blijft daar voor heel lang staan. Wat in zand wordt geschreven, is van korte duur, na een sterke windvlaag is de tekst weer verdwenen. Maar geen enkele tekst blijft in het water staan. Zowel wat betreft emoties als woede, als bijvoorbeeld gebeurtenissen, situaties en mensen in ons leven.
4. En nog eentje over leren loslaten
In de serie wordt het heel mooi uitgelegd: “Life is unpredictable. Like a piece of wood flowing in the river, we flow in the cycle of life and death and meet and separate each other. Meeting and separating are mandatory, that’s why the intelligent doesn’t cry.”
5. Je laten leiden door ego is niet in lijn met leven volgens je dharma
De demonenkoning Ravana laat zich leiden door zijn ego. Hij heeft veel kennis van de shashtras (heilige geschriften), maar dit is geen eerstehands kennis. Hij heeft de geschriften gelezen en kan de zinnen reproduceren maar hij spreekt niet uit ervaring. In plaats van dat deze kennis hem helpt om het juiste pad te bewandelen, gebruikt hij het om zijn wangedrag te legitimeren. Zijn ego wordt uiteindelijk zijn ondergang.
6. Window of opportunity
Als je iets gelijk kunt doen, probeer het dan ook direct af te ronden in plaats van voor je uit te schuiven. Je weet namelijk niet wanneer je weer de kans krijgt om het alsnog te doen. Soms kunnen we ons hierop verkijken en uit gemakzucht denken dat het later ook wel kan, maar dan blijkt er ineens geen later te zijn.
Wil je ook graag de serie kijken? De volledige serie staat op YouTube!
Kende jij het verhaal van de Ramayana al? Welke lessen heb jij eruit gehaald? Let het onderin weten in de comments!
Om Shanti, Shanti, Shanti ♡
